Ψηφιακό vs αναλογικό roadbook στο Rally Dakar

Ήταν καλοκαίρι του 2022 όταν η διοργάνωση του Rally Dakar ανακοίνωσε πως ο επόμενος αγώνας (αυτός του 2023) θα γινόταν με ψηφιακό roadbook για όλες τις κατηγορίες οχημάτων¹. Τελικά χρειάστηκαν δύο περισσότερα χρόνια ώστε να καμφθούν όλες οι αντιστάσεις και αντιδράσεις των αναβατών και όλοι να εναρμονιστούν με τη νέα ψηφιακή εποχή.

Αντιδράσεις υπήρχαν πολλές, κυρίως για την ευκολία ανάγνωσης ενός tablet εν κινήσει, σε σχέση με το παραδοσιακό “χαρτί”, και θα περίμενε κανείς πως σε αυτά τα δύο χρόνια θα είχε συμβεί κάποια σημαντική αναβάθμιση του εξοπλισμού. Σύμφωνα όμως με την έρευνά μας, η συσκευή που παρουσιάστηκε το 2022 είναι ακριβώς η ίδια με αυτή που χρησιμοποιούν φέτος, για πρώτη χρονιά στο Rally Dakar, και είναι το GPS Unik4 Bike το οποίο προμηθεύει η γαλλική εταιρεία ERTF).

Ας δούμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του ψηφιακού roadbook όπως έχουν αναφερθεί από αναβάτες αλλά και άμεσα εμπλεκόμενους στον χώρο των Rally:

Αναλυτικά τα πλεονεκτήματα του ψηφιακού roadbook

• Σύμφωνα με τους μηχανικούς, το tablet αντικαθιστά βαρύτερα εξαρτήματα με το κέρδος σε βάρος να είναι της τάξης περίπου 1kg.
• Η ανανέωση της διαδρομής είναι πολύ πιο εύκολη τόσο για την οργάνωση (αρκεί ένα καινούργιο αρχείο, και όχι η εκτύπωση εκατοντάδων ρολών χαρτιού) όσο και για τον αναβάτη. Επίσης από τη μεριά του αναβάτη δεν υπάρχει περίπτωση λάθους όπως στην τοποθέτηση του χάρτινου roadbook ή ακόμα χειρότερα: η εισχώρηση άμμου στον μηχανισμό που γυρνάει το χαρτί.
• Κατά τον χειρισμό του ψηφιακού roadbook κάθε πάτημα του κουμπιού αντιστοιχεί σε ένα νταμάκι (μία σειρά από τουλιπές). Έτσι ο αναβάτης δεν χρειάζεται να έχει το νου όπως στο χαρτί για να φέρει “περασιά” μία νέα σειρά².
• Ίσως μοιάζει οξύμωρο σε έναν αγώνα που διακινεί τεράστιες ποσότητες υλικών να μιλάμε για περιβαλλοντολογικές ανησυχίες αλλά αυτό το επιχείρημα προβάλλεται από την οργάνωση. Ναι, σίγουρα το λιγότερο ή καθόλου χαρτί είναι μια θετική εξέλιξη αλλά στην περίπτωσή που εξετάζουμε το τίμημα δεν είναι καθόλου μικρό. Η κατασκευή ενός tablet απαιτεί μεγάλες ποσότητες ενέργειας και υλικών (που σπάνια ανακυκλώνονται όπως το χαρτί).
• Σε περίπτωση εντοπισμού κάποιου προβλήματος στη διαδρομή, η αλλαγή του roadbook (πριν την εκκίνηση της ημέρας) είναι πολύ πιο εύκολη υπόθεση, λύνοντας τα χέρια της διοργάνωσης.

---

Δες το νέο ψηφιακό roadbook onboard με τον Daniel Shanders:

Αναλυτικά τα μειονεκτήματα του ψηφιακού roadbook

• Το πρώτο σημαντικό μειονέκτημα είναι το μειωμένο contrast ³που γίνεται ορατό ακόμα και μέσω των φωτογραφιών. Αυτό κάνει την ανάγνωση πιο δύσκολη απαιτώντας περισσότερη προσπάθεια από τους αναβάτες.
• Το δεύτερο σημαντικό μειονέκτημα είναι η αλλαγή της γωνίας τοπθέτησης σε σχέση με το χαρτί. Το χαρτί ήταν σε πιο “ξαπλωτή” θέση (περίπου 35 μοίρες από το οριζόντιο επίπεδο) ενώ η οθόνη σύμφωνα με τον προμηθευτή πρέπει να τοποθετηθεί σε μεγαλύτερη γωνία (περίπου στις 65 μοίρες, δηλαδή μόλις 25 μοίρες από την κατακόρυφο) ώστε να αποφεύγεται η αντανάκλαση του ήλιου κατά τις μεσημεριανές ώρες και έτσι να παραμένει όσο το δυνατόν περισσότερο ευδιάκριτη. Αυτό ίσως αποδειχθεί σκέτος εφιάλτης για τους ψηλούς αναβάτες.
• Σε περίπτωση δυσλειτουργίας η επιδιόρθωση από τον αναβάτη είναι απίθανη σε αντίθεση με τα περιθώρια αυτοσχεδιασμού που έδινε οποιαδήποτε βλάβη στο παραδοσιακό roadbook.
• Ένα ακόμα σημαντικό μειονέκτημα είναι η εξάρτηση από την μπαταρία. Παρά το γεγονός πως η συσκευή φορτίζεται από το κύκλωμα της μοτοσυκλέτας, οποιαδήποτε βλάβη (κομμένο καλώδιο, καμένη ασφάλεια κλπ) μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή (στο παραδοσιακό roadbook υπήρχε η έσχατη λύση γυρίσματος του χαρτιού με το χέρι). Ακόμα θα πρέπει να απενεργοποιείται η συσκευή στο τέλος της κάθε μέρας ώστε να μην επιβαρύνεται η μπαταρία της μοτοσυκλέτας. Ναι τότε που πολλές φορές οι αναβάτες δεν θέλουν ούτε το σβηστήρι του κινητήρα να πατήσουν…
• Μία ακόμα εικόνα που θα μας λείψει είναι αυτή των αναβατών με τη συλλογή από Stabilo και οι σημειώσεις τους πάνω στο χαρτί με ό,τι οι ίδιοι κρίνουν σημαντικό.
• Τέλος δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε το εξτρα κόστος για την ενοικίαση⁴ του εξοπλισμού που στην περίπτωση του Dakar φτάνει τα 1.700€ σύμφωνα με την ιστοσελίδα της ERTF.
• Ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα είναι ότι αν ‘κολλήσει’ το roadbook ο αναβάτης δεν έχει καθόλου πλοήγηση, πράγμα που έχει τύχει ήδη στο φετινό Dakar αρκετές φορές, και κάποιοι αναβάτες το εξέφρασαν πολύ έντονα, μεταξύ αυτών και πρωταγωνιστές όπως ο Nacho Cornejo εδώ και ο Lorenzo Santolino (δες εδώ) ενώ σε κάποιες περιπτώσεις η οργάνωση αποφασίζει να δώσει πίσω τον χρόνο που θεωρεί πως έχασε κάποιος αναβάτης όπως στην περίπτωση του Daniel Sanders (KTM). Τέλος αξίζει να σημειώσουμε πως η διοργάνωση βάζει μικροσκοπικές κάμερες στο τιμόνι των μοτοσυκλετών για να βλέπει αν οι αναβάτες πειράζουν το ταμπλετ κατά την διάρκεια της ημέρας (!).

---

Δες video για το πώς λειτουργεί το roadbook με χαρτί:

Εν κατακλείδι

Σίγουρα το ψηφιακό roadbook κάποια στιγμή θα καθιερωθεί. Ειδικά όσο η τεχνολογία των οθονών βελτιώνεται. Αυτή τη στιγμή ωστόσο δεν δείχνει να υπερτερεί καθολικά και δεν μπορούμε παρά να εκφράσουμε την εντύπωσή μας για τη βιασύνη επιβολής του από την οργάνωση του Rally Dakar.

---

Υποσημειώσεις

1. Το ψηφιακό roadbook χρησιμοποιούταν με επιτυχία και σχετικά μεγάλη αποδοχή ήδη από το 2021 για τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά. Εκεί όμως η οθόνη του tablet δεν είναι άμεσα εκτεθειμένη στις ακτίνες του ήλιου με αποτέλεσμα να μην υπήρχαν προβλήματα αντανάκλασης. Επίσης στα αυτοκίνητα η απόσταση και η γωνία μεταξύ του οδηγού και της οθόνης μένει σταθερή κατά τη διάρκεια της οδήγησης, σε αντίθεση με τους αναβάτες μοτοσυκλετών που αλλάζουν συνεχώς θέση οδήγησης πάνω στην μοτοσυκλέτα. ↩︎
2. Λεπτομέρεια: καθώς το πάχος του ρολού του χαρτιού στον κύλινδρο κίνησης αυξανόταν (στο αναλογικό roadbook), το “βήμα” του χαρτιού σε σχέση με το πάτημα του διακόπτη άλλαζε. Έτσι στο ξεκίνημα της ημέρας ένα “κλικ” έκανε το χαρτί να προχωρήσει πολύ λιγότερο από ότι στο τέλος της ειδικής. ↩︎
3. Το κοντράστ (contrast) είναι η διαφορά φωτεινότητας ανάμεσα στα πιο φωτεινά και τα πιο σκούρα μέρη μιας οθόνης ή μιας εκτύπωσης, και καθορίζει πόσο εύκολα και έντονα ξεχωρίζουν οι σκοτεινές περιοχές από τις φωτεινές. Όταν μια οθόνη βρίσκεται υπό του φως του ηλίου θα πρέπει να είναι πάρα πολύ φωτεινή ώστε το φως που εκπέμπει να “υπερνικά” την αντανάκλαση που σημειώνεται από το γυαλί της. Αυτή τη στιγμή η λύση της E-link (που συναντάμε σε e-reader συσκευές όπως το Amazon Kindle) ↩︎
4. Μας παραξένεψε πως δεν βρήκαμε διαθέσιμη τη δυνατότητα αγοράς του συγκεκριμένου tablet κάτι που σημαίνει πως όχι μόνο επιβάλλεται η ενοικίαση αλλά και πως δεν υπάρχει δυνατότητα προπόνησης με τη συγκεκριμένη συσκευή ώστε να υπάρχει εξοικείωση του αναβάτη. Αυτό σημαίνει πώς ένας αναβάτης ή μια ομάδα θα πρέπει να επομιστεί το κόστος αγοράς για τις προπονήσεις και το (υψηλό) κόστος ενοικίασης της συσκευής για τον αγώνα. ↩︎
5. Συσκευή όπως το DMD-T865X που μπορείτε να δείτε στο site της Aurora. ↩︎

---

Δες ακόμα:

Η πρώτη εβδομάδα του Rally Dakar 2025 σε αριθμούς

Η μεταγραφική περίοδος του 2025 για αθλητές της ΑΜΟΤΟΕ

Κοινοποίησε αυτό το άρθρο